Tinh Lạc Ngưng Thành Đường

Các thủ đoạn lừa đảo mất tiền tỉ

TheàngchụctỉUSDbịlừađảotrựctuyếcaheo.tvo ông Lê Anh Dũng, Phó vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước, thời gian qua lừa đảo trực tuyến bùng phát mạnh trên thế giới. Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) tính toán, lừa đảo trực tuyến gây tổn thất hơn 10,3 tỉ đô la trong năm 2022. Tại Úc, lừa đảo trực tuyến gây thiệt hại tới 3 tỉ đô la Úc (AUD), tổn thất ngày càng lớn qua từng năm, trung bình 19.600 AUD/vụ. Kênh lừa đảo chủ yếu: Tin nhắn SMS (33%), tiếp theo là điện thoại (29%), email (22%), internet (6%), mạng xã (6%). Nhóm tuổi có nguy cơ bị lừa đảo cao nhất là trên 65 (chiếm hơn 25% số báo cáo và thiệt hại), và nhóm 55 - 64 tuổi. Tội phạm nhắm vào tâm lý muốn lấy lại tiền để tiếp tục lừa. Có trường hợp bị lừa 40 lần mới biết dính bẫy.

Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo (Đoàn Luật sư TP.HCM) thông tin, gần đây nhất, một người quen của bà bị dẫn dụ vào làm công việc tương tác các clip trên Facebook, hứa hẹn nhận được khoản thu nhập tốt. Ban đầu, người này được chuyển về tài khoản ngân hàng 10.000 đồng/lần tương tác clip. Sau đó bị dẫn dụ, mất tổng cộng hơn 25 tỉ đồng. Mặc dù đã tố giác tội phạm đến cơ quan công an, nhưng quá trình tìm kiếm kẻ lừa đảo rất gian nan. 

T.XUÂN

Thượng tá Cao Việt Hùng - Phó trưởng Phòng 4 Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an - thống kê các chiêu thức lừa đảo phổ biến của tội phạm mạng hiện nay như giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, cơ quan thuế, bảo hiểm xã hội… để yêu cầu người bị hại cài đặt các ứng dụng (app) giả mạo trên điện thoại. Sau đó, tội phạm âm thầm kiểm soát điện thoại, thực hiện giao dịch chuyển tiền để chiếm đoạt. Tội phạm sẽ tuyển cộng tác viên bán hàng online, người mẫu nhí, làm nhiệm vụ đơn hàng, kêu gọi đầu tư chứng khoán... Sau khi người bị hại chuyển tiền, các đối tượng chiếm đoạt, thông qua tiền ảo chuyển ra nước ngoài.

Tội phạm sử dụng thủ đoạn lập website, giả mạo nhân viên các ngân hàng, công ty tài chính đăng bài quảng cáo cho vay thủ tục nhanh, gọn… nhưng yêu cầu nộp các loại phí để chiếm đoạt tài sản. Một thủ đoạn mới gần đây là tội phạm dùng công nghệ Al (Deepfake) để giả mạo luôn khuôn mặt, giọng nói (Deep voice) rồi liên hệ người thân, bạn bè nhờ chuyển tiền. Ngoài ra, các đối tượng sẽ giả mạo dịch vụ lấy lại tiền đã bị lừa đảo hay lập doanh nghiệp "ma", mở tài khoản ngân hàng để nhận tiền đầu tư chứng khoán, Forex… sau đó chiếm đoạt.

Gởi tiết kiệm 1 triệu, lừa rút 10,5 tỉ đồng 

Theo ông Hùng, các ngân hàng và người dùng tiếp tục là mục tiêu của tội phạm. Dẫn chứng các tội phạm hướng đến ngân hàng, ông Hùng cho hay, có khách hàng ở TP.HCM mở một sổ tiết kiệm online trên ứng dụng với giá trị 1 triệu đồng. Theo quy định, với sổ tiết kiệm 1 triệu đồng của mình, khách hàng có thể vay được 850.000 đồng. Tuy nhiên, người này đã dùng công nghệ can thiệp trái phép vào hệ thống thông tin tài chính của ngân hàng để rút và chuyển về tài khoản cá nhân của mình với tổng số tiền 10,5 tỉ đồng. Ông Hùng đề nghị các ngân hàng tăng cường an ninh, bảo mật hệ thống thông tin, phòng chống mã độc, mua bán dữ liệu khách hàng. Đồng thời, các ngân hàng cần nghiên cứu, triển khai các giải pháp để giải quyết triệt để tình trạng tài khoản ngân hàng "rác", sử dụng tài khoản ngân hàng không chính chủ phục vụ hoạt động vi phạm pháp luật như lừa đảo, đánh bạc, rửa tiền...

Ông Từ Tiến Phát, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB), cho rằng tội phạm trên không gian mạng tồn tại nhiều năm và liên tục biến hóa. Tần suất và quy mô liên tục tăng, thủ đoạn ngày càng phức tạp tinh vi hơn. Mỹ mỗi năm tổn thất hàng chục tỉ USD từ lừa đảo trực tuyến, còn Singapore từ đầu năm 2023 đến nay mất khoảng 70 triệu SGD. Thông tin mà ACB thu thập được thì trong một quý có khoảng 1,2 triệu trường hợp bị lừa, 23% trong đó liên quan đến tài khoản ngân hàng và thẻ ngân hàng.

Ông Phát cho rằng, nếu áp dụng "3 không", người dân sẽ hạn chế tối đa việc bị lừa đảo, mất tiền trên không gian mạng. Thứ nhất, cứ gặp link gửi đến là không click vào. Thứ hai, không tải app nếu không có trên kho ứng dụng của Google Play hay App Store. Thứ ba, những gì liên quan đến tư vấn tài chính qua điện thoại, mạng xã hội thì không nghe theo vì đa phần là lừa đảo, quấy rối.

Bên cạnh đó, ông Phát cũng đưa ra hai khuyến nghị để phòng tránh lừa đảo, cụ thể: những thông báo, cảnh báo lừa đảo qua các kênh chính thống như báo chí, thông tin từ ngân hàng, khách hàng nên đọc, tìm hiểu để phòng tránh. Ngoài ra, khách hàng chậm lại vài giây để đọc những thông tin gửi về điện thoại, ví dụ mã OTP để đọc kỹ nội dung.